ERVAREN JAREN: WAT, HOE EN WAAROM?

In Ervaren Jaren wordt nadrukkelijk stilgestaan bij de persoonlijke ervaringen uit verleden en heden, niet alleen als bron van pijn, verdriet en schaamte, maar juist ook als bron van kennis en kracht. De deelnemer wordt gestimuleerd andere betekenissen te geven aan zijn ervaringen en meegekregen cognities daarover. Belangrijk onderwerp zijn o.a. de copingstrategieën die de deelnemer in zijn (jeugdzorg)verleden hanteerde, bv. weglopen. Gedrag wat door de omgeving meestal negatief gelabeld is als probleemgedrag in plaats van als een actieve en creatieve manier om met de situatie om te gaan.  In Ervaren Jaren wordt dit doorgetrokken naar het heden: wat zijn nu je mogelijkheden, talenten, eigenschappen die je helpen om vooruit te komen? De deelnemer gaat met andere ogen naar zichzelf kijken. Het gaat om persoonlijke ontwikkeling en identiteitsontwikkeling. Identiteit kan beschouwd worden als een (levens)verhaal, dat je kunt veranderen.

Het andere verhaal

Ervaren Jaren helpt de deelnemer dat andere verhaal te laten ontdekken waarmee hij zichzelf kan zien als iemand die actief zijn situatie probeerde te veranderen. Een van de ondersteunende technieken hierbij is het hanteren van een positieve denkstijl. Belangrijk hierin is de aannames over (negatieve) gebeurtenissen en over jezelf onder de loep te nemen en te herformuleren, bv. ‘ik bracht mezelf in veiligheid’ in plaats van ‘ik liep weg’ .

In de training gaat het steeds om deze alternatieve betekenisverlening aan de ervaringen, het herwaarderen en daarmee ook om zingeving. De deelnemers delen hun verhalen met elkaar; zij worden aangemoedigd suggesties uit te wisselen die zij zelf als helpend hebben ervaren, zij worden uitgedaagd hun beeld over zichzelf te veranderen bv. van ‘ik ben eigenwijs’ naar ‘ik weet hoe het moet’. Naarmate de deelnemer meer op deze manier naar zijn verleden (en heden) en zichzelf kan kijken kan hij zijn overtuiging over zichzelf veranderen, zelfs trots worden op de wijze waarop hij met zijn moeilijke situatie is omgegaan.

Toepassing in het dagelijks leven

Aan de deelnemers  wordt gevraagd hun ervaring uit verleden en heden in te zetten in het dagelijks leven, en de bevindingen in de trainingen weer te delen. De deelnemers kunnen zo elkaars (positieve) voorbeelden worden. Dit delen en actief inzetten van de ervaring in het dagelijkse leven, en in contacten met anderen heeft een sterk empowerende en emanciperende werking: het helpt de deelnemers een positief en krachtig beeld te ontwikkelen van zowel zichzelf als van de groep ‘wij, mensen met een jeugdzorgachtergrond’.

Begeleiding en training door mensen met ervaringsdeskundigheid

Trainers en ‘ervaringscoaches’, hebben zelf ervaringsdeskundigheid. Zij hebben een jeugdzorgachtergrond, en/of een kwetsbare opvoedingssituatie meegemaakt. Zij hebben de training Experience Power doorlopen, zien en benutten hun ervaring actief en nadrukkelijk als bron van kennis. De training is bedoeld voor mensen vanaf 18+, zonder leeftijdsgrens aan de bovenkant. Door deze opzet zijn er verschillende generaties, waarbij de oudere dan vanzelf een voorbeeld is voor een jongere: zó kan je met ervaring omgaan en het ontdekken hoe het leven ook vorm kan krijgen. Trainers denken met volle overtuiging vanuit mogelijkheden, laten zien dat zij erop vertrouwen dat de deelnemer het kan. Trainers laten bovendien zien dat zij het vanzelfsprekend vinden dat de ervaring van de deelnemer essentiële waarde heeft niet alleen voor hem/haarzelf, voor de andere deelnemers en de trainers, maar ook in het geven van advies voor betere jeugdhulp.

Veiligheid is een absolute voorwaarde om de aanpak te laten werken. Alleen dan kunnen deelnemers, die vaak uit een verleden én soms ook heden komen waarin veel onveiligheid en stress bestond/bestaat,  open staan voor leren. Het is een constant aandachtspunt voor de trainers.

Sociaal netwerk

Een positief ondersteunend sociaal netwerk functioneert als essentiële hulpbron bij de individuele, sociale, maatschappelijke taken die een persoon heeft. Een deel van de groep jeugdzorgverlaters ontbeert, samenhangend met zijn verleden en heden, vaak een dergelijk netwerk. Gevolgen strekken zich soms uit tot in de vroege en ook latere volwassenheid. Door het (her)waarderen van de ervaring als bron van kracht kan men zich vrijer voelen in sociale contacten. In contacten met vrienden en met name in intiemere relaties is het ook belangrijk dat je je verleden niet hoeft te verzwijgen.

De training draagt bij aan het verstevigen van een sociaal netwerk.

Welke vragen bespreken we graag?

• wat houdt je in het nu bezig over je jeugdervaringen?
• welke factoren hebben meegespeeld of spelen mee in keuzes die je nu maakt?
• wat heb je geleerd van je jeugdervaringen? 
• wat heeft je sterker gemaakt of maakt je sterker?
• wat heeft je zwakker gemaakt of maakt je zwakker?
• welke negatieve en positieve gevoelens heb je als terugkijkt op jeugdervaringen?
• Welk uniek talent heb je ontwikkeld? 
• Wat zou je willen adviseren en aan wie? 

Thema's die aan de orde zijn geweest zijn: Rouw en Verlies, Diagnose last, Stigma's, Cognities van het huis van herkomst, Denken over later, Kinderen en intergenerationele veerkracht,  Hulpverleners: the good and the bad ones, Onderwijs genoten, Overlevingstalenten, Ervaringsdeskundigheid. Toekomen aan ontwikkelingstaken. 

COLLECTIEVE ERVARINGSKENNIS.

Methodiekontwikkeling

Sinds 2011 organiseren wij bijeenkomsten Ervaren Jaren. Hier komen mensen samen om ervaringen te delen en met elkaar te leren, te ontwikkelen en te ontwerpen. De bijeenkomsten van Ervaren Jaren dienen dus een meervoudig doel, namelijk:

1. empowerment van volwassenen die in hun verleden te maken hebben gehad met jeugdzorg door het reflecteren op ervaringen en het verhaal te herschrijven
2. het al doende samen ontwikkelen van een methode voor het overdenken op ervaringen en het omzetten hiervan naar kennis op individueel en groepsniveau..
3. Het genereren van collectieve ervaringskennis die kan worden ingezet bij ontwikkelen van beleid en nieuwe vormen van hulpverlening. 

Het mes snijdt hiermee aan twee kanten: de principes van empowerment worden waargemaakt door de eigen ervaringen van de deelnemers in te zetten als zowel kracht- als ook kennisbron, en zo samen te bouwen aan een methodiek.

Welke vragen bespreken we graag?

• wat houdt je in het nu bezig over je jeugdervaringen? 
• welke factoren hebben meegespeeld of spelen mee in keuzes die je nu maakt?
• wat heb je geleerd van je jeugdervaringen?
• wat heeft je sterker gemaakt of maakt je sterker?
• wat heeft je zwakker gemaakt of maakt je zwakker?
• welke negatieve en positieve gevoelens heb je als terugkijkt op jeugdervaringen?
• Welk uniek talent heb je ontwikkeld? 
• Wat zou je willen adviseren en aan wie?  

Thema's die aan de orde zijn (geweest) zijn: Rouw en Verlies, Diagnoselast, Stigma's, Cognities vanuit het huis van herkomst, Denken over later, Kinderen en intergenerationele veerkracht,  Hulpverleners: the good and the bad ones, Genoten onderwijs, Overlevingstalenten, Ervaringsdeskundigheid, Toekomen aan ontwikkelingstaken. 

Onderzoek en ontwikkeling: bijeenkomsten Ervaren Jaren 

In- en afdrukken van de jeugdzorg: doorlopend belevingsonderzoek naar de betekenis van uithuisplaatsing in het (volwassen) leven van de jeugdzorgverlaters die aan Ervaren Jaren/Experience Power deelnemen.

Ontwikkeling Ervaringskennis

Rond het onderwerp Ervaringskennis en Ervaringsdeskundigheid werken we sinds 2021 samen met Saskia Keuzekamp, bijzonder hoogleraar Participatie en Effectiviteit, directeur Kennis en Innovatie bij Movisie.